Trump'ın İran kararı öncesi tansiyon yüksek

ABD Başkanı Donald Trump'ın İran ile yapılan nükleer anlaşma konusunda vereceği kararı açıklamasına saatler kala tansiyon yükseliyor. Trump'ın nükleer anlaşma çerçevesinde kaldırılan yaptırımların yeniden uygulanması kararını vermesi halinde, 2015 yılında imzalanan anlaşma fiilen geçersiz olacak.

İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani, ülkesinin yaptırımların yeniden uygulanması ihtimaline hazırlıklı olduğu mesajını verdi. Ruhani Tahran'da bugün yaptığı açıklamada, "Yaptırımlar uygulansa da uygulanmasa da kendi ayaklarımız üzerinde durmalıyız” dedi. Ruhani, bunun "ülkesinin gelişimi için çok önemli olduğunu” sözlerine ekledi. Yaptırımların uygulanması halinde ilk aylarda zorluklar yaşanabileceğini ifade eden Ruhani, "Ancak bunu aşacağız” şeklinde konuştu.

Diğer ülkelere de mesaj veren Ruhani, hükümetinin en başından beri dünya ile akılcı, yapıcı bir işbirliği kurmak istediğini belirterek "bir anlamda herkes için kazan-kazan durumu istediklerini” söyledi.

Ruhani'nin, bu açıklamalarına rağmen Trump'ın olumsuz bir karar vermesinden kaygı duyduğu ve anlaşmayı imzalayan Avrupa ülkeleri Almanya, İngiltere ve Fransa'nın anlaşmaya sadık kalmasını umduğu belirtiliyor. Anlaşmaya İran'la birlikte BM Güvenlik Konseyi'nin daimi üyeleri Fransa, İngiltere, Çin, ABD ve Rusya'nın yanı sıra daimi üye olmayan Almanya imza atmıştı.

Almanya anlaşmadan vazeçilmemesinden yana

Trump'ın anlaşmadan vazgeçmemesi için diplomatik girişimlerde bulunan Avrupa ülkeleri, anlaşmaya uyulmasından yana bir tavır sergiliyor.

Almanya'da koalisyonda yer alan Hristiyan Birlik (CDU/CSU) meclis Grup Başkanı Volker Kauder, İran'ın dışlanmaması konusunda uyarıda bulunarak bunun "Ortadoğu'daki durumu daha da zorlaştıracağını” belirtti. Kauder, Murnau kentinde yaptığı açıklamada, ABD'nin nükleer anlaşmadan vazgeçmesi halinde bile Tahran ile görüşmelere yoğun bir şekilde devam edilmesini gerektiğini vurguladı.

Almanya Dışişleri Bakanı Heiko Maas da dün Berlin'de yaptığı açıklamada, İran ile yapılan anlaşmaya uyulması gerektiğini ifade etmiş ve anlaşmanın feshinin bölgede çatışmaları tırmandırabileceği yönündeki endişelerini dile getirmişti.

Fransa’dan anlaşmaya uyulması çağrısı

Fransa da anlaşmaya uyulmasından yana bir tutum sergiliyor. Fransa Savunma Bakanı Florence Parly, bugün RTL radyo kanalına yaptığı açıklamada, anlaşmanın feshedilmesinin olası sonuçları konusunda uyarıda bulundu.

ABD, Rusya, Çin, Fransa, İngiltere ve Almanya'nın İran İslam Cumhuriyeti ile imzaladığı anlaşmanın mükemmel olmadığını belirten Parly, ancak bu anlaşma sayesinde İran'ın askeri nükleer programına son verdiğini ifade etti.

İran'ın bu anlaşmaya uyduğunu hatırlatan Parly, anlaşmanın bölgedeki barış ve istikrar için önemli bir etken olduğunu söyledi.

Öte yandan Almanya ve Fransa gibi Avrupa ülkelerinin bireysel mesajlarının yanı sıra bugün Brüksel'de İran Dışişleri Bakanı Yardımcısı Abbas Aragçı ile bir araya gelen Avrupa Birliği yetkilileri nükleer anlaşmaya bağlılıklarını bir kez daha yineledi.

AB'nin dış ilişkilerden sorumlu yetkililerinin yanı sıra, anlaşmanın tarafı olan Almanya, İngiltere ve Fransa'dan temsilciler İran delegasyonu ile görüşüp, Trump'ın bugün yapacağı açıklamadan saatler önce birlik mesajı verdi.

Avrupa Komisyonu Sözcüsü Maja Kocicançiç de bir açıklama yaparak "AB ve A3 (Almanya, İngiltere, Fransa) bu görüşme fırsatı ile birlikte İran ile yapılmış anlaşmanın tüm taraflarca tam ve verimli bir şekilde uygulanmasına destekleri yinelemişlerdir" şeklinde konuştu.

Rusya'dan uyarı

Anlaşmayı imzalayan taraflardan Rusya ve Çin ise nükleer anlaşmanın yeniden müzakere edilmesine karşı çıkıyor.

Kremlin sözcüsü tarafından bugün yapılan açıklamada, ABD'nin İran ile yapılan nükleer anlaşmadan vazgeçmesi halinde, bunun olumsuz etkilerinden kaygı duyulduğunu dile getirdi. Sözcü, bu anlaşmaya karşı alınacak her türlü tutumun, kaçınılmaz bir şekilde zarar getirecek sonuçları olacağını söyledi.

Piyasalar etkilendi

Trump'ın nükleer anlaşma konusunda vereceği karar İran'da piyasaları da etkiledi. İran Riyali'nin değer kaybettiği, 1 doların karaborsada 65 bin riyalden işlem gördüğü belirtildi. Nisan ayının sonunda ise 1 dolar 57 bin 500 riyalden işlem görüyordu.

Yatırımcılar, nükleer anlaşmasnın feshedilmesi halinde, İran'ın dış ticaretinin olumsuz etkilenmesinden, enflasyonun yükselmesinden ve dolar ile euroya erişimin zorlaşmasından kaygı duyuyor.

rtr,dpa/JD,ÇÖ,HS,ÖA

© Deutsche Welle Türkçe