Trump: Nükleer silah anlaşmasından çekileceğiz

ABD Başkanı Donald Trump, Orta Menzilli Nükleer Kuvvetler Anlaşması'ndan (INF) çekileceklerini açıkladı. Trump, basın mensuplarına Cumartesi günü Nevada eyaletinde yaptığı açıklamada Rusya’nın bu anlaşmaya uymadığını öne sürerek, "Bu nedenle anlaşmayı sona erdireceğiz" dedi.

ABD ile eski Sovyetler Birliği arasında 1987 yılında imzalanan anlaşma, menzili 500 ile 5 bin 500 kilometre arasında olan karadan havaya atılan nükleer başlıklı seyir füzelerinin yasaklanmasını öngörüyor.

Rusya’nın anlaşmayı yıllardır ihlal ettiğine dikkat çeken Trump, selefi Barack Obama’yı da eleştirdi. Trump, Obama hükümetinin bu anlaşmayı neden müzakare etmediğini veya anlaşmadan çekilmediğini bilmediğini söyledi. Trump, ABD'ye izin verilmediği halde Rusya’nın silah sayısını artırarak, "nükleer bir anlaşmayı ihlal etmesine izin vermeyeceklerini" belirtti.

Trump’ın Ulusal Güvenlik Danışmanı John Bolton’ın konuya ilişkin temaslarda bulunmak üzere önümüzdeki hafta Rusya’nın başkenti Moskova'ya gitmesi bekleniyor.

Rusya'dan tepki

Trump'ın Orta Menzilli Nükleer Kuvvetler Anlaşması'ndan ABD'nin çekileceği yönündeki açıklaması Rusya'da tepki ile karşılandı. Dışişleri Bakan Yardımcısı Sergey Riyabkov, Rus haber ajansı Tass'a pazar günü yaptığı açıklamada, "ABD'nin sürekli şantaj yapmaya çalışmasını kınıyoruz" dedi. Bu şekilde Rusya'dan taviz istendiğini belirten Riyabkov, "Bizimle makul bir temel üzerinde müzakere etme konusundaki yetersizlik ve isteksizlik, Washington'ı bu tür adımlar atmaya zorluyor" şeklinde konuştu. Riyabkov, Trump'ın bu tutumunun uluslarası toplum tarafından kınanması gerektiğini söyledi.

Rusya Federasyon Konseyi Dışişleri Komitesi Başkanı Konstantin Kosaçev Facebook hesabından yaptığı paylaşımda, bu anlaşmadan tek taraflı çekilmenin tüm silahsızlanma çabalarını boşa çıkaracağı konusunda uyarıda bulundu. Kosaçev, "insanlık nükleer silahlar konusunda tamamen bir kargaşa tehdidi ile karşı karşıya" ifadesini kullandı.

Rusya Parlamentosu Dışişleri Komisyonu Başkanı Lenoid Sluzki de Rusya'nın anlaşmayı ihlal ettiğine dair hiçbir kanıtın bulunmadığını savundu.

Almanya: Anlaşmanın Avrupa için özel önemi var

Almanya Dışişleri Bakanı Heiko Maas da Frankfurter Allgemeinen Sonntagszeitung'a yaptığı açıklamada Orta Menzilli Nükleer Kuvvetler Anlaşması'nın "Avrupa güvenlik mimarisinin 30 yıldır önemli bir sütunu olduğunu" söyledi. Avrupa açısından anlaşmanın özel bir anlam taşıdığını belirten Maas "Avrupa'da bir nükleer yarışa engel olmak için anlaşma mutlaka yürürlükte kalmalı" dedi. Maas, ABD'nin nükleer anlaşmadan çekilmenin sonuçlarını düşünmesi gerektiğini söyledi. Sol Parti de hükümetten Almanya'da orta menzilli füzelerin konuşlandırılmasına hiçbir suretle onay vermemesini, NATO ve Avrupa Birliği içerisinde de diğer Avrupa devletlerinin aynı şekilde davranması için etkide bulunmasını istedi. 

Gorbaçov: Eski nükleer silahsızlanma anlaşmaları korunmalı

Anlaşmanın mimarlarından olan, Sovyetler Birliği’nin son lideri Mihail Gorbaçov da Trump’ın anlaşmadan çekilmek istemesini bir hata olarak tanımladı. Rus Interfax haber ajansına konuşan Gorbaçov, "Bu anlaşmaları feshetmenin akıllıca olmadığını anlamak gerçekten o kadar zor mu?" dedi. "Silahsızlanma konusundaki eski anlaşmaları hiçbir koşulda yırtıp atmamalısınız" diyen 87 yaşındaki eski Sovyet lider "Nükleer silahsızlanma ve nükleer silahların sınırlandırılmasını hedefleyen tüm anlaşmalar Dünya üzerindeki hayatı korumak adına muhafaza edilmeli" diye konuştu.

Karşılıklı suçlamalar

ABD ve Rusya, Orta Menzilli Nükleer Kuvvetler Anlaşması'nın ihlal edildiği yönünde uzun zamandır karşılıklı suçlamalarda bulunuyor.

ABD, NATO tarafından SS-C-8 olarak adlandırılan 2 bin 600 kilometre menzilli seyir füzesi 9M729 ile Rusya'nın anlaşmayı ihlal ettiğini savunuyor. NATO üyeleri, Moskova'ya baskı yaparak, Putin hükümetinden bu füze sistemine ilişkin inandırıcı bilgiler vermesini talep ediyor. Ancak Rusya, bu füze sistemi ile anlaşmayı ihlal etmediğini savunuyor.

Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ise bu suçlamalar karşısında Romanya'daki füze savunma kalkanı rampalarından ABD'ye ait nükleer başlıklı füzelerin fırlatılabileceğini iddia ediyor.

Silahsızlanma anlaşmaları ABD ve Rusya arasında uzun süredir tartışma yaratıyor. Nükleer silahların karşılıklı olarak azaltılmasını öngören ve 2010 yılında imzalanan yeni START anlaşmasının süresi 2020'de doluyor. Füze savunma sistemlerinin sınırlandırılmasına yönelik Antibalistik Füze Anlaşması'ndan (ABM) ise ABD 2002 yılında çekilmişti. 

AFP,dpa/JD,EC

© Deutsche Welle Türkçe