Türkiye'de milliyetçi gençlerin tercihleri

Milliyetçilik, Türkiye siyasetini belirleyen en önemli ideolojilerden biri. Homojen bir yapısı olmayan milliyetçi hareketin içinden uzun süredir farklı söylemler yükseliyor. Öte yandan, milliyetçi gençlik tabanı da aynı hareket gibi homojen değil. DW Türkçe, gençlere milliyetçilikle ilişkilerini sordu. 

Onur Hondoroğlu, İYİ Parti Genç Teşkilatlanma Başkanı olarak görev yapıyor. "Elbette kendimi Türk milliyetçisi olarak tanımlıyor ve bununla gurur duyuyorum" diyen Hondoroğlu, AKP iktidarının yıllar içerisinde ülkede büyük bir kesimi hayal kırıklığına uğrattığını düşünüyor. "Bu ülke çözüm süreci denen bir döneme şahit oldu. 'Bu süreç çözüm değil, çözülmedir' diyen bir MHP vardı. O dönem yasaklanan andımızın kurban olarak seçildiğini ifade edenler, bugün iktidarla ittifak kurdu. Bir seçim uğruna Osman Öcalan TRT'ye çıkartıldı. Biz bunları unutmadık" diyor. Hondoroğlu, "soyut milliyetçilik" anlayışına sahip olduklarını dile getiriyor. Bu kavramı, "Bir milleti duygulardan oluşan manevi bir varlık olarak görüyor ve soyut milliyetçilik ifadesini kullanıyoruz" sözleriyle açıklıyor.

"AKP alerjisi milliyetçi gençlerde belirleyici"

Milliyetçilik üzerine çalışmalarıyla bilinen gazeteci Kemal Can, 70'li yıllarda ülkücü hareketin taşraya doğru yayılarak kitleselleştiğini ve kentleşmeye bağlı olarak yoksul-taşralı gençler arasında kuvvetli bir zemin oluşturduğunu ifade ediyor. 90'lı yıllardan itibaren, Büyük Birlik Partisi'nin ayrılma sürecinden sonra büyük şehirlerde yükselen "pop milliyetçilik" ile beraber ise seküler-milliyetçi bir gençlik tabanının ortaya çıktığını söylüyor. İYİ Parti daha seküler-milliyetçi tabana yerleşirken, MHP daha muhafazakâr-taşra ağırlıklı tabanı tutuyor. Can, "İYİ Parti ayrışması, MHP ve milliyetçi gençlik içerisinde her zaman yan yana ama aslında biraz mesafeli duran iki farklı profilin ayrışmasına imkân yarattı" diyor. 

Kemal Can'a göre, MHP'nin iktidar ortaklık süreci bu ayrışmayı sertleştirdi. Can, "AKP alerjisi" olarak ifade ettiği duygunun özellikle gençlerde oldukça belirleyici olduğu görüşünde. MHP lideri Devlet Bahçeli'nin beka söylemini "iktidarı savunma" üzerine kurmasını, bu alerjiyi artıran nedenlerden biri olarak görüyor. Haberde fikirlerine yer vermek için ulaştığımız Ülkü Ocakları ve MHP teşkilatı ise talebimizi kabul etmedi. 

"İYİ Parti'nin daha kapsayıcı bir yapısı var"

MHP lideri Devlet Bahçeli, 2019 yılında Ülkü Ocakları Eğitim ve Kültür Vakfı'nda yaptığı konuşmada, "Günümüzün karmaşıklaşan sorun alanlarına, toplumsal bünyedeki çözülmelere Ülkü Ocakları'nın müktesebatı son verecektir" demişti. Ancak milliyetçi gençler arasında çözümü Ülkü Ocakları'nda değil, İYİ Parti'de arayanlar var. İYİ Parti Genç Teşkilatlanması Bölge Koordinatörü Selen Buse Ayaz, partisinin çok daha kucaklayıcı ve kapsayıcı bir yapıya sahip olduğunu belirterek, "Gençlerin bizim partimizi tercih etmesindeki temel dinamik her zaman milliyetçilik olmayabiliyor" diyor. 23 yaşındaki Ayaz da kendisini "Türk milliyetçisi" olarak nitelendiriyor. "Farklı görüşlerden arkadaşlarımla konuştuğumda ortak noktalarımızın olduğunun da farkındayım. Çünkü şu anki siyasi düzlemde gençlerin kaygıları ön plana çıkıyor" diye konuşuyor. 

"Reisimiz hangi partiye derse ona oy veririz"

Sedat Peker'in özellikle gençlere hitap ettiğini dile getirdiği videolarda da milliyetçi söylem ön plana çıkıyor. İlk oyunu Cumhur İttifakı'na vermiş olan 28 yaşındaki Akın Ün, Peker destekçisi gençlerden biri. "Reisimizin talimatıyla ilk defa oy kullanmıştım" diyen Ün'ün herhangi bir siyasi partiyle ilişkisi yok. "Ama reisimiz çıkar derse ki 'Şu partiye oy verilecek', o zaman biz ona oy veririz" diyor. Sedat Peker, 1 Kasım 2015 Genel Seçimleri öncesi AKP'ye destek mitingleri düzenlemiş, AKP üzerine "Evet" mührü basılı oy pusulalarının fotoğraflarını sosyal medyadan paylaşmıştı. 

Kendisini Türk milliyetçisi olarak tanımlayan genç, milliyetçiliğin yanlış anlaşılabildiğini düşünüyor. "Bizim için vatan, millet önemli ama Türk, Kürt, Laz, Çerkes fark etmiyor. Türk milliyetçileri bazıları faşist olabiliyor ama bizde öyle bir şey yok" diyor. Peker'in de ifade ettiği gibi, devletin kendileri için kutsal olduğunu belirttikten sonra, "Devletin bir ağacına zarar gelse ortalığı yakarız yani" diye ekliyor. Akın Ün'e göre, ülkedeki en önemli sorun adalet ve işlemeyen yargı sistemi. 

"Ekmeğinin peşinde olan vatan evlatlarıyız"

İsmini vermek istemeyen ancak kendisine "Vatan fedaisi" diyen Peker destekçisi bir başka genç de adalet sisteminin işlememesinden yakınıyor. Peker için "gariban babası" diyen genç, Sakarya'da çalışan bir işçi.

"Çocukluğumdan beri Sedat Peker'i sever, örnek alırım. Suç örgütü denilse de biz aynı fikirde değiliz. Reisle Cumhur İttifakı'na destek verdiği zamanlarda görüşürdük. Biz kendi halinde, ekmeğinin peşinde olan vatan evlatlarıyız. Şu anki gidişat pek iç açıcı gelmiyor. Hukuk, adalet kilitlenmiş durumda."

Sakaryalı Peker destekçisi işçi de siyasi partileri yetersiz buluyor. "Ne ülkücüyüm ne Erdoğancıyım ne de başka bir şey" diyen genç, Sedat Peker'i kendilerinden biri olduğu için sevdiğini söylüyor.

"Biz davaya gönül vermiş aşıklarız. Bizim davamız kutsaldır. Abilik, kardeşlik, garibana yardım etmek, haksızlığın karşısında haksızsın diyebilmektir. Sedat Peker demek, adalet demek."

"İhanet teması çok etkili oluyor"

Kemal Can, bir röportajında kendisini "Pantürkist" ve "Turancı" olarak tanımlayan Sedat Peker'in gençler için "öykünülen bir rol model" olduğunu savunuyor. "Kahramanlık, yiğitlik, gözü peklik, bazı lümpen içerikleri taşıyan, televizyon dizileriyle idolleştirilmiş bir tipi canlandırıyor" diyor. Can'a göre, Peker'in birlikte yürüdüklerinin kendisine yaptığı ihanet ya da ülkeye yapılan ihanet olsun, videolarındaki "ihanet" teması gençler için ayrıca belirleyici olma özelliği taşıyor.

"Ülkenin bir 'hainler cenneti' olması fikri, ortalama bir ülkücü-milliyetçi için başından itibaren politik biçimlenişinde çok önemli bir faktördür. Bu açıdan Sedat Peker ihanet temasının her bir noktasına ayrı ayrı temas ettiği için çok etkili oluyor."

Burcu Karakaş

© Deutsche Welle Türkçe