Türkiye’nin yanı başında nükleer tehlike

Bulgaristan, 2007 yılında AB’ye üye olabilmek için dünyanın en riskli santrallerinden biri olarak nitelendirilen, Tuna nehri üzerindeki Kozloduy ile birlikte dört eski reaktörü kapatmak zorunda kalmıştı. Ülkenin kuzeyinde, Tuna nehri kıyısındaki Belene'de yeni bir santral için ise Bulgar hükümeti şu sıralarda yatırımcı aramakla meşgul.

Belene halkı, Japonya'daki nükleer felaketin ardından, buradaki santral inşaatında deprem güvenliğinin daha fazla dikkate alınmasını istiyorlar. 2009 yılında santral inşaatının hemen yakınında 5.3 büyüklüğünde bir deprem meydana gelmişti. Ancak yöre halkı yine de santral inşaatının devamından yana. Bölge sakinlerinden bir erkek, “Ben buna sevinirim, çünkü burada bir sürü çalışma imkânı doğuyor, kent gelişiyor, buraya para akıyor. Bu da tabii iyi bir şey” diyerek, Belene'de yaşayanların beklentilerini dile getiriyor.

Nükleer karşıtlarından kampanya

Ne var ki Japonya'da olup bitenler, nükleer santral yapımı konusunda Bulgaristan’da da yeni bir nükleer karşıtı hareketinin oluşmasına yol açtı. Çevreciler bu yörenin deprem riski altında olduğuna işaret ediyorlar.

Ancak Bulgaristan santral inşaatına şimdiye kadar çok para yatırmış durumda. Bulgar enerji uzmanı Tankosiç, “İnsanlar, bunun Rus teknolojisi olduğunu söylüyorlar. Doğrudur! Ama bunun güvenlik sistemlerinin hepsi Batı imalatıdır” diyor.

Yılan hikâyesine dönüştü

Belene nükleer santrali, Bulgaristan'da bundan önceki sosyalist hükümetinin projesi. 2009 ortasındaki iktidar değişikliğinden sonra yeni muhafazakâr hükümet santralin inşaatını askıya aldı. Deprem riski yüzünden değil, Bulgaristan’ın enerji sektörüne Rusya’nın etkisinin artacağı endişesi ile. Santral inşaatının finansmanı da tam olarak açıklığa kavuşturulmuş değildi. Batılı yatırımcıların devreye girmesi durumunda inşaata devam edilebilecekti. Batılı yatırımcı bulundu, ancak bundan iki yıl önce Alman enerji devi RWE projeden çıktığını açıkladı. Başka alternatif olmadığı için, aslında kendilerine nefret duyulan Rus yatırımcılar yine devreye girdiler ve şu sıralarda santral inşaatı yeniden hareketlendi.

Bulgaristan’daki nükleer lobisinin sözcülerinden Tanya Nikolova, inşaatın mutlaka tamamlanacağı görüşünde. Nikolova, “Kuşkusuz inşaatın bazı harcama kalemlerinde hala zorluklar mevcut. Ama sonuçta toplam maliyetin ne olacağını şu anda artık kestirebiliyoruz, bu da tabii projenin tamamlanması çabalarımızı güçlendiriyor.” diyor.

AB ülkesinde Rus santrali

Belene nükleer santralinin 6 milyar 800 milyon euroya mal olacağı ve santralin 7 büyüklüğündeki depreme dayanıklı olacağı söyleniyor. AB, inşaata izin vermiş durumda.

Belene, AB sınırı içindeki bir ülkede Rusların inşa edeceği ilk nükleer santral niteliğinde ve tam da deprem riski olan bir bölgede kurulmuş olacak. Ne var ki Belene halkı, kentin hemen yanı başında inşaatı süren nükleer santral konusunda istekliler, santralin güvenli olduğuna inanıyorlar ve refah getireceğini ümit ediyorlar.

© Deutsche Welle Türkçe

Andreas Meyer-Feist / Çeviren: Çelik Akpınar

Editör: A. Simsek