UEFA’nın EURO 2024 raporunda insan hakları vurgusu

Avrupa Futbol Federasyonları Birliği (UEFA), EURO 2024'e ev sahipliği yapmak için yarışan Türkiye ve Almanya'nın adaylık başvurularına ilişkin bir rapor yayımladı. Turnuvaya ev sahipliği yapacak ülkenin belirleneceği UEFA oylamasına yaklaşık bir hafta kala açıklanan raporda, her iki ülkenin geçen Nisan ayında sundukları adaylık dosyaları değerlendirildi.

Raporun, 27 Eylül'de UEFA'nın Nyon kentindeki merkezinde yapılacak oylama açısından bir bağlayıcılığı bulunmuyor. Ancak oylamaya katılacak UEFA Yönetim Kurulu üyelerine, her iki ülkenin adaylık dosyaları konusunda fikir vermesi açısından önem taşıyor.

UEFA, aday ülkeleri ilk kez insan haklarına saygı kriteri açısından da inceleyeceğini duyurmuştu. Bu doğrultuda hem Türkiye hem de Almanya, UEFA'nın değerlendirme raporunda söz konusu kriter bakımından da ele alındı.

Alman federasyonunun "insan hakları" projesi

Raporda, "Hem Alman Futbol Federasyonu (DFB) hem de maçlara ev sahipliği yapması planlanan kentler, insan haklarının desteklenmesi için bir eylem planı gerçekleştirilmesi ve turnuvayla bağlantılı herhangi bir insan hakları ihlalinin düzeltilmesi için bir sistem uygulanması konusunda taahhütte bulundu" denildi. UEFA, Alman Futbol Federasyonu'nun turnuvaya hazırlık aşamasında ya da şampiyona boyunca yaşanabilecek olası insan hakları sorunlarının üstesinden gelinmesi konusunda da bir proje sunduğunu bildirdi.

Raporda, Almanya'nın adaylık dosyasının, "siyasi açılar, sosyal sorumluluk, sürdürülebilirlik ve insan hakları bakımından tüm genel beklentileri rahatlıkla karşıladığı" ifade edildi.

Eylem planı eksikliği "endişe konusu"

Buna karşın Türkiye Futbol Federasyonu'nun (TFF) dosyasının "siyasi ve sosyal sorumluluk ile sürdürülebilirlik kriterlerini genel olarak karşıladığı" ancak insan hakları alanında bir eylem planı bulunmamasının "endişe konusu" olduğu belirtildi. "TFF, EURO 2024'ün tüm aşamalarında insan haklarını koruma ve göz önünde bulundurma sözü verdi. TFF, Türk hükümetinin insan hakları konusundaki desteğinin sürdüğünü ve 2000 yılından beri temel hak ve özgürlüklere tam saygıyı sağlamak için kapsamlı bir reform uygulandığını teyit ettiğini aktardı" denilen raporda, "Ancak insan haklarının korunması konusunda EURO 2024 turnuvasıyla ilgili hiçbir özel proje sunulmadı" diye eklendi.

Ulaşım ve otel kapasitesi

Raporda, Türkiye'nin turnuva sırasında taraftarların ülke içinde rahat bir şekilde seyahat edebilmeleri için 2024 yılına kadar ulaşım altyapısını büyük oranda geliştireceğine dair güvence verdiği bildirildi. Ancak UEFA, "Belli bir zaman dilimi içinde yapılacak olan bu işlerin boyutu, risk oluşturuyor. Özellikle de uluslararası ve yurt içi seyahatlerin birkaç havalimanına bağlı olduğunu da dikkate aldığınızda" diye ekledi. Raporda, Türkiye'deki bazı kentlerdeki sınırlı otel kapasitesinin de "endişe konusu" olduğu belirtildi.

UEFA ayrıca, Türkiye'deki "son ekonomik gelişmelerin, planlanan kamu yatırımlarını baskı altına alabileceği" konusunda uyarıda bulundu.

Vergi muafiyeti Türkiye'nin artı hanesinde

Avrupa Şampiyonası gibi büyük turnuvalar, UEFA için aynı zamanda bir gelir kaynağı. Bu nedenle turnuvalardan elde edilecek gelirler de UEFA'nın ev sahibi ülkeleri belirlemesinde rol oynuyor. Almanya'nın vergi muafiyetini kaldırmış olması, gelirleri düşürecek bir faktör olarak görülüyor. Vergi muafiyeti güvencesi veren Türkiye ise mali menfaat açısından UEFA nezdinde bir adım öne çıkıyor.

Raporda, Türkiye'de alkollü ürünlerin reklamı konusunda getirilen kısıtlama da yer aldı. UEFA, bu durumun örneğin "bir bira şirketiyle sponsorluk anlaşması imzalanması hâlinde sorun yaratabileceğine" dikkat çekti.

Almanya statlar için kira istiyor

Almanya'nın EURO 2024 adaylık dosyasında yer alan 10 stadyum da kullanımda. Türkiye'nin ise İstanbul'daki Atatürk Olimpiyat Stadyumu ve Ankara'daki 19 Mayıs Stadyumu yeniden inşa edilecek. Antalya Stadyumu ise büyük oranda yenilenecek.

Raporda, Almanya'nın statların turnuva sırasındaki kullanımı için UEFA'dan kira ücreti istediği belirtilirken, Türkiye'nin böyle bir talepte bulunmadığı duyuruldu.

Raporda, "Türkiye Gençlik ve Spor Bakanlığı, tüm stadyum maliyetlerini sübvanse ediyor. Bakanlık ayrıca 10 stadyumun, antrenman tesislerinin ve operasyonel personelin ücretsiz olarak UEFA'nın hizmetine sunulacağına dair tam garanti verdi" denildi. Almanya'nın statların kullanımı için istediği ücretin ise "adil" olduğu ifade edildi.

Erdoğan'ın desteğine vurgu

UEFA raporunda, "tutkulu bir futbol milletine" sahip olan Türkiye'nin turnuvaya ev sahipliği yapması konusunda bu ülkedeki kamuoyu desteğinin daha büyük olduğu ve girişimin Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından da desteklendiği belirtildi.

UEFA 12 ayrı başlıktan oluşan raporda, ülkelere bu kategorilerde herhangi bir puan vermedi. Katar, FIFA'nın değerlendirme raporunda düşük puanlar almasına karşın 2022 Dünya Kupası'na ev sahipliği yapmaya hak kazanmıştı.

EURO 2024'e ev sahipliği hakkını kazanacak ülke, 27 Eylül Perşembe günü İsviçre'nin Nyon kentinde UEFA Yönetim Kurulu'nun 17 üyesinin katılımıyla yapılacak oylama sonucunda belli olacak. Oylamaya UEFA Başkanı Aleksander Ceferin'in yanı sıra Yönetim Kurulu'nun Alman üyesi Reinhard Grindel ve Türk üyesi Servet Yardımcı katılmayacak. Grindel aynı zamanda DFB Başkanlığı, Yardımcı ise TFF 1. Başkan Vekilliği görevini yürütüyor.

Avrupa Şampiyonası ev sahipliği için dördüncü kez aday olan Türkiye, EURO 2016 için girdiği yarışı bir oyla Fransa'ya kaybetmişti. Batı Almanya daha önce 1988 yılındaki Avrupa Futbol Şampiyonası'nı ve 1974'teki Dünya Kupası'nı düzenlemişti. Almanya birleştikten sonra ise 2006'daki Dünya Kupası'na ev sahipliği yaptı.

Cengiz Özbek

© Deutsche Welle Türkçe