Ukrayna'dan tarafsızlık karşılığında garantörlük talebi

Barış müzakereleri için İstanbul'da bir araya gelen Ukraynalı ve Rus heyetlerin görüşmeleri sona erdi.

Toplantı sonunda basın mensuplarına açıklama yapan Ukrayna heyeti, tarafsızlık statüsünü kabul etmeleri karşılığında ülkeye güvenlik garantileri sağlayacak bir garantörlük sistemi önerdiklerini duyurdu.

Türkiye'nin adı, sürecin başından bu yana olası garantör ülkeler arasında geçiyor. Diğer garantör ülkeler olarak İngiltere, Çin, ABD, Fransa, Kanada, İtalya, Polonya ve İsrail'in de adı anılıyor. Ukrayna heyeti, söz konusu ülkelerle temasta olunduğunu ve bazılarının garantörlük teklifini kabul etme sinyali verdiğini kaydetti.

Beşinci madde vurgusu

Ukrayna heyetinin baş müzakerecisi David Arakhamiya, NATO anlaşmasının 5'inci maddesine benzer bir uluslararası mekanizma talep ettiklerini belirterek "Garantör ülkelerin NATO'nun 5'inci maddesine benzer şekilde hareket ettiği bir uluslararası güvence mekanizması istiyoruz. Hatta daha da ciddisini" ifadesini kullandı. NATO anlaşmasının 5'inci maddesi uyarınca, bir ittifak üyesine yapılan saldırı, tüm üyelere yapılmış kabul ediliyor. 

Ukrayna'nın NATO'ya üye olmamasını isteyen Rusya, Ukrayna'nın tarafsız devlet statüsüne sahip olmasını görüşmelerde ana koşullardan biri olarak görüyor. Bu, Ukrayna'nın hiçbir askeri ittifaka üye olamaması ve topraklarında yabancı asker ve silah sistemleri bulunduramaması anlamına geliyor. Ukrayna ise bunun karşılığında Ukrayna'nın güvenliğinin garantör devletler tarafından sağlanmasını talep ediyor.

Arakhamiya ayrıca, İstanbul'daki görüşmelerin Ukrayna ve Rusya arasında devlet başkanları düzeyinde bir buluşmanın gerçekleşmesi ihtimalini artırdığını söyledi. Ukraynalı müzakereci, "Bugünkü görüşmenin sonuçları, liderler düzeyindeki bir görüşme için yeterli" dedi.

Kırım için 15 yıllık istişare süreci

Görüşmelerin en pürüzlü konularından biri olan Kırım ile ilgili de açıklama geldi. Ukrayna heyeti, tamamen ateşkes sağlanması koşuluyla Kırım'ın statüsü konusunda 15 yıllık istişare süreci başlatılması teklifinde bulundu. 2014 yılında Rusya tarafından ilhak edilen Kırım, uluslararası hukuk açısından Ukrayna'nın egemenlik alanında bulunuyor.

Ukrayna heyeti, Rusya ile yapılacak olası bir anlaşmanın öncelikle Ukrayna'da referanduma sunulacağını sözlerine ekledi.

Rus tarafı: Yapıcı geçti

Rus heyetinin baş müzakerecisi Vladimir Medinskiy de Ukrayna tarafıyla yapılan görüşmeleri "yapıcı" ve "anlamlı" olarak nitelendirdi.. 

Ukrayna'nın tekliflerini Putin'e ileteceklerini ve incelendikten sonra yanıt verileceğini söyleyen Medinskiy, Rusya'nın "çatışmaları azaltacak" askeri ve siyasi adımları atmaya hazır olduğunu belirtti. Rus müzakereci, bugünkü görüşmelerde sağlanan ilerlemenin Putin ve Zelenskiy arasındaki olası bir görüşmeye de zemin hazırladığını ifade etti. 

Rusya'dan "askeri faaliyetleri" azaltma kararı

Müzakerelerin ardından açıklamada bulunan Rusya Savunma Bakan Yardımcısı Aleksandır Fomin de İstanbul'daki görüşmelerde katedilen mesafe üzerine, Ukrayna'nın başkenti Kiev ve Çernihiv yakınlarındaki Rus "askeri faaliyetlerinin", "radikal" düzeyde azaltılmasına karar verildiğini duyurdu.

Fomin, Ukrayna'nın "tarafsızlık ve nükleerden arındırılmış ülke" statülerine ilişkin anlaşmanın hazırlıklarında gelinen aşamaya işaret ederek görüşmelerin uygulama aşamasına doğru ilerlemesinden dolayı böyle bir karar aldıklarını açıkladı.

Çavuşoğlu: En anlamlı ilerleme kaydedildi

Taraflar arasındaki görüşmelerin ardından gazetecilere açıklamada bulunan Türkiye Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, müzakerelerin başlamasından bu yana "en anlamlı ilerlemenin" bugün kaydedildiğini söyledi.

"Bazı konularda uzlaşı ve ortak anlayışa varıldı" ifadesini kullanan Çavuşoğlu, "Her aşamada taraflar arasında yakınlaşmanın arttığını bugün memnuniyetle görüyoruz" diye ekledi.

"Daha zor meselelerin üst seviyelerde ele alınacağını görüyoruz. Bundan sonraki süreçte her iki ülkenin dışişleri bakanlarının bir araya gelerek ortak anlayışa son şeklini vermeleri öngörülmektedir" diyen Çavuşoğlu, dışişleri bakanlarının ardından da Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ve Ukraynalı mevkidaşı Volodimir Zelenskiy'in buluşmasının gündemde olduğunu belirtti.

Antalya'da olduğu gibi İstanbul'da da taraflarla ayrı ayrı görüşmeler gerçekleştirdiklerini ifade eden Çavuşoğlu, hem Rusya'yı hem de Ukrayna'yı bir an evvel ateşkes sağlanması için teşvik ettiklerini ve insani koridorların açılması konularını ele aldıkları söyledi.

DW,rtr/CÖ,BK

© Deutsche Welle Türkçe