Wikileaks Guantanamo gerçeğini deşifre etti

ABD yönetimine ait gizli belge ve yazışmaları yayımlamayı sürdüren Wikileaks internet sitesi gündemi bir kez daha alt üst etti.

Guantanamo'da tutulanlar hakkında gün yüzüne çıkan belgeler, çok sayıda masum kişinin yıllarca boş yere tutuklu kaldığını, serbest bırakılan bazı kişilerin ise daha sonra Afganistan ve Pakistan'da onlarca kişinin ölümüne yol açtığını ortaya koyuyor. Belgeler, El Kaide üyesi bazı militanlar ve dehşet verici eylem planları hakkında da bilgilere yer veriyor.

New York Times, Washington Post, The Daily Telegraph, El Pais gazeteleri ve Der Spiegel'in haberleştirdiği yaklaşık 700 gizli belgede öne çıkan bilgiler şöyle:

- Yoksul bir Afgan çiftçi, yalnızca hakkındaki yanlış kimlik bilgileri nedeniyle, 2 yıl boyunca suçsuz yere Guantanamo'da tutuldu. Çeşitli dönemlerde Guantanamo'da tutulan 779 kişiden en az 150'si, masum Afgan ve Pakistanlılar.

-89 yaşında akıl sağlığını yitirmiş bir şüpheli, hakkında hiçbir suçlama yapılmadan 10 ay boyunca Guantanamo'da tutuldu. Raporlara göre birçok tutuklu “yanlış zamanda yanlış yerde bulundukları” için, yanlış istihbaratlara dayalı olarak ya da işkence altında alınan ifadelerde başka militanların söyledikleri üzerine gözaltına alındı.

-Guantanamo'dan “tehlike oluşturmadığı” için salıverilen Abdullah Mesud adlı Afgan, Taliban'ın en etkili silahlarından biri haline geldi. 2004 yılında yapılan sorgulamalarda, kendisinin yalnızca militanlar için çalışan bir şoför olduğuna ABD'lileri inandıran Mesud, serbest bırakıldı. Döndüğünde yeni bir hücre kuran militan Taliban, Pakistan İçişleri Bakanlığı'nı hedef alan ve 31 kişinin öldüğü saldırıyı organize etti ve 2007 yılında intihar eylemi düzenledi.

- Tutukluların en az 30'u, ağır psikolojik sorunlar ve kişilik bozuklukları gösteriyor. Belgelerde, tutuklular ile gardiyanlar arasında sık sık tartışmaların yaşandığı ve zaman zaman fiziksel saldırıların olduğuna yer veriliyor. Tutuklulara disiplinsiz davranışları nedeniyle cezalar verildiği belirtilirken bunların ayrıntılarına ise yer verilmiyor. Çok sayıda intihar girişiminin görüldüğü Guantanamo'da bazı tutukluların yaşamlarına kendi elleriyle son verdikleri belgelerde kayıt altına alınıyor.

İnsan hakları örgütleri ateş püskürdü

11 Eylül saldırılarının ardından El Kaide'ye savaş ilan eden Bush yönetimi, yakaladığı şüphelilerin ABD hukukunda gözaltındakilere tanınan güvencelerden yararlanıp serbest kalmasını önlemek için tutukluları Guantanamo askeri üssünde oluşturulan askeri hapishaneye kapatmıştı.

ABD Başkanı Barack Obama, seçim kampanyası sırasında Guantanamo'yu kapatacağını ilan etmiş, ancak göreve geldikten sonra bu adımı atamamıştı.

İnsan hakları örgütleri yeni ortaya çıkan belgelerin ardından Obama yönetimine ateş püskürdü. Amerikan Sivil Haklar Birliği, ortaya çıkan belgeler ışığında mahkemelerin tutuklular hakkında öne sürülen belgelerin geçerliliğini yeniden incelemesi gerektiğini bildirdi.

Avrupa'da nükleer bomba iddiası

Wikileaks'in yayımladığı belgeler, Guantanamo'da tutulmakta olanların çoğu hakkında yeterli kanıt olmadığını, küçük bir El Kaide grubunun ise ciddi tehdit oluşturduğunu gösteriyor.

El Kaide'nin üst düzey yöneticilerinden olan ve 11 Eylül saldırılarının ardından tutuklanan Halid Şeyh Muhammed'in kendisini sorgulayanlara, ellerinde nükleer bomba bulunduğunu ve Avrupa'da gizlenen bu bombayı, Usame Bin Ladin'in yakalanması ya da öldürülmesi durumunda patlatacaklarını söylediği belgelerde yer alıyor. Zanlının, 2002 yılında Landra Heathrow havalimanına bir yolcu uçağı ile saldırı planladığını ve bunun için de iki hücre oluşturduğunu itiraf ettiği belirtiliyor.

Gizli belgelere göre Guantanamo'da çeşitli zamanlarda tutulmuş olan 779 zanlıdan 229'si tehlikeli radikal dinci militanlardan oluşuyor. 600'den fazla zanlı geçtiğimiz aylarda ülkelerine ya da kendilerini kabul eden diğer devletlere gönderilmişti. Üste halen yaklaşık 179 tutuklu bulunuyor.

© Deutsche Welle Türkçe

DW/dpa/AFP, AŞ/AG