Yeni Meclis'te kadın temsili beşte bir oranında kaldı
16 Mayıs 2023
14 Mayıs seçimlerinin ardından Cumhurbaşkanlığı için ikinci tur beklenirken Meclis'in yeni üyeleri ise belirlendi. Kesin olmayan sonuçlara göre yeni yasama döneminde Meclis'in sadece beşte biri kadın olacak.
Yüksek Seçim Kurulu (YSK) verilerine göre Türkiye'de yurt içi ve yurt dışı yaklaşık 64 milyon seçmenin yüzde 50,7'sini kadınlar oluşturuyor. Ancak seçmenlerin yarısını kadınların oluşturduğu ülkede siyasetteki temsil aynı oranda sağlanamıyor.
14 Mayıs'ta gerçekleşen 28'inci dönem parlamento seçimlerinde AKP'den 50, CHP'den 30, Yeşil Sol Parti'den 30, İYİ Parti'den 6, MHP'den 4 ve TİP'ten 1 olmak üzere toplam 121 kadın milletvekili seçildi. TBMM'nin sandalye sayısı 600 olduğu için kadınların Meclis'te temsil oranı ancak beşte bir düzeyinde kalacak.
Siyasi partilerin ve ittifakların milletvekili aday listelerinin sunulmasının ardından pek çok sivil toplum kuruluşu ve kadın hakları savunucuları TBMM'de kadın temsilinin yine düşük seviyede kalacağı uyarısında bulunmuş ve kadınların siyasette eşit yer alamamasını eleştirmişti.
Bu oran bir önceki yasama döneminde, yani 27'inci dönem yasama döneminde biraz daha yüksekti. Önceki dönemin parlamentosunda 104 sandalye ile yüzde 17,1 olan kadın temsil oranı, yeni dönemde 121 sandalye ile yüzde 20,1'e yükselmiş oldu.
Bu arada 28. dönem meclisinde 31 ilin kadın milletvekili olmayacak. Bu iller Adıyaman, Aksaray, Amasya, Ardahan, Artvin, Bayburt, Bilecik, Bingöl, Bolu, Burdur, Çanakkale, Çorum, Elâzığ, Erzincan, Gümüşhane, Iğdır, Karabük, Karaman, Kırıkkale, Kırklareli, Kırşehir, Kilis, Kütahya, Niğde, Ordu, Rize, Sinop, Tokat, Uşak, Yozgat ve Zonguldak olarak sıralanıyor.
TBMM'de kadınların temsil oranının yıllar içindeki seyrine bakıldığında ise son yıllarda yavaş da olsa bir artışın olduğu ancak yine de belli bir düzeye gelemediği görülüyor. Meclis'in eski 550 sandalyeli halinde kadın temsil oranı 2007'de yüzde 9,1; 2011'de yüzde 14,3; 2015'teki 7 Haziran seçiminde yüzde 17,6; 2015 1 Kasım seçiminde yüzde 14,7 olmuştu.
Cumhurbaşkanlığı hükümet sistemine geçilmesi ve Meclis'in 600 sandalyeli olmasının ardından yapılan ilk seçimde yani 2018'de kadın temsili yüzde 17,1 oranındaydı.
HÜDA PAR ve Yeniden Refah da Meclis'te
Öte yandan kadın hakları ile ilgili söylemleri ve vaatleri nedeniyle eleştirilen HÜDA PAR ve Yeniden Refah Partisi'nin TBMM'ye girmesi de toplumun bir kesimindeki endişeleri artırmış durumda.
14 Mayıs seçimleri öncesindeki süreçte Hizbullah terör örgütü ile bağlantıları olduğu tartışmaları nedeniyle adı sıkça duyulan HÜDA PAR'ın parti programının miras ve mülkiyet hakkı ile ilgili bölümünde "Varisleri olmayan veya bulunamayan kişilerin bıraktığı miras, devlet hazinesine değil fakirlere bırakılmalı veya sadece fakir gençlerin evlendirilmesi, yalnız yaşayan kadınların sahiplenilmesi ve yetimlerin bakımı gibi alanlarda kullanılmak üzere oluşturulacak bir fona devredilmelidir" ifadeleri yer alıyor.
Millet İttifakı'nın adayı Kemal Kılıçdaroğlu da bugün yaptığı sosyal medya paylaşımında buna dikkat çekerek "Öyle bir noktada ki her şey, domuz bağcılar yüce Meclis'e gönderildi! Kadınları cansız birer eşya gibi sahiplendirmek isteyenlere bütün yolları açtılar" ifadelerini kullandı.
HÜDA PAR programında ayrıca kadınların çalışma şartlarının "cinsiyetlerinin gereklerine uygun hale getirilmesi" gerektiğine yer veriliyor ve "Eğitim ve sağlık başta olmak üzere, kadınlara hizmet veren kurum ve kuruluşlarda sadece kadınlar istihdam edilmelidir" deniliyor. Parti, kadınlar için çalışma hayatında "tabii önceliğin evi olması gerektiğine" de inanıyor.
HÜDA PAR 14 Mayıs seçimleri ile Meclis'e dört erkek vekil göndermeye hak kazandı.
Yeniden Refah Partisi ise kamuoyunda İstanbul Sözleşmesi'ne ve 8284 No'lu yasaya karşı çıkışlarıyla da yer almıştı. Kadın erkek eşitliğine inanmadığını belirten partinin programında şu ifadeler yer alıyor:
"Toplumsal hayatın her alanında kadın ve erkeğin birbiri ile çatışma ve üstünlük mücadelesi içinde değil, menfaat paralelliğine dayalı iş birliği ve dayanışma içinde görevlerini yerine getirmesi için gerekli zihinsel dönüşüm eğitim ve medya yoluyla sağlanacaktır. Kadın ve erkek arasında 'tamamlayıcılık' unsuru ön plana çıkarılacaktır."
Partinin Genel Başkanı Fatih Erbakan İstanbul Sözleşmesi ile ilgili yaptığı açıklamada "Manevi tahribatı önlemek, sağlıklı toplumun sigortası olan aile müessesesini korumak, devletin en öncelikli görevlerindendir. Bunun için de devletimizin İstanbul Sözleşmesi'nin altında bulunan imzasını acilen geri çekmesi gereklidir" demişti.
YRP, Meclis'te beş erkek vekil ile temsil edilecek.